Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Αναφορά στον Μάριο Πλωρίτη

«Ένα από τα πιο θαυμαστά κατορθώματα του νεοελληνικού δαιμονίου τα τελευταία χρόνια, είναι ότι μπόρεσε να συμπυκνώσει στη «χώρα της πορτοκαλέας» τις «χάρες» τριών διαβόητων αρχαίων πόλεων, έτσι που η σημερινή κοινωνική πανίδα μας να είναι κάτι σαν κοκτέιλ από Άβδηρα, Σύβαρη και Κλαζομενές.
Θυμάστε, βέβαια, πως οι νεόπλουτοι κάτοικοι των Αβδήρων της Θράκης, εκεί απέναντι από την Θάσο, ήταν σπάταλοι, ματαιόδοξοι, φαντασμένοι «μέχρι κουφότητος». Το όνομα Αβδηρίτης είχε καταντήσει υβριστικός χαρακτηρισμός. «Αβδηριτισμός» σήμαινε την ακρισία και την κενοδοξία κι είχαν καθιερωθεί σχετικές εκφράσεις, όπως «αβδηριτικόν πάθος» (αρρώστια) και «αβδηριτισμόν οφλισκάνω» (πάσχω από – κατηγορούμαι για αβδηριτισμό).
Δεν ήταν λιγότερο προικισμένοι οι Συβαρίτες της Κάτω Ιταλίας, κοντά στον Τάραντα. Μαλθακοί, ανέμελοι κι ανέμυαλοι, δεν είχαν νου παρά για χαροκόπια κι επίδειξη. Τόσο που – λέει – είχαν διώξει τα κοκόρια μακριά απ” την πόλη, για να μην τους χαλάνε τον πρωινό ύπνο με το λάλημά τους. Ο «συβαριτισμός» δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από τον «αβδηριτισμό».
Όσο για τις Κλαζομενές – τη σπουδαία πόλη της Μικρασίας, κοντά στη Σμύρνη – οι κάτοικοι της είχαν γίνει τόσο δυσφημώς γνωστοί για την απρεπή συμπεριφορά τους, που φτιάχτηκε για αυτούς η παροιμιακή φράση «εξέστω ή έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν («επιτρέπεται στους Κλαζομένιους να ασχημονούν»).

Μάριος Πλωρίτης, «Νεοέλληνες Αβδηρίτες και Σία», 26/5/91

Επιφυλλίδες 1989 – 2004, τόμος Α. εκδ Ίδρυμα Βουλής των Ελλήνων.

Προς τι η αντιγραφή και δημοσίευση του κειμένου;
Για πολλούς και διάφορους λόγους… Πρωτίστως για την σπουδαιότητα και την (κρυφή) διδακτικότητα του κειμένου. Δεν θυμάμαι να είχα ακούσει στο σχολείο για τις έννοιες, που αναφέρθηκαν το 1991 στο εν λόγω άρθρο του σπουδαίου Μάριου Πλωρίτη. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται λένε και είμαι απόλυτα σύμφωνος με αυτή την άποψη. Το κρίσιμο σημείο καμπής όμως βρίσκεται στη γνώση της ή, έστω, στην αναζήτηση και τη μελέτη της. Όσο παραμένουμε απαίδευτοι της Ιστορίας του παρελθόντος μας, τόσο θα γινόμαστε δέσμιοι του μέλλοντος μας, θύματα καταστάσεων σαν την σημερινή που ζούμε όλοι μας. Και το χειρότερο; Ο λαός καθίσταται ανίκανος να βρει την λύση που θα τον προστατέψει από τα τρέχοντα δεινά και θα τον γλιτώσει από τα επόμενα.
Δευτερευόντως, για την ικανότητα του Μάριου Πλωρίτη να γράφει δοκίμια σε ένα μέσο όπως ο ημερήσιος και περιοδικός τύπος. Ο Πλωρίτης, επ' ουδενί δεν είναι «δημοσιογράφος» ή «αρθρογράφος». Η σκέψη του, επηρεασμένη από την βαθιά γνώση της Ιστορίας και την λατρεία του για το θέατρο (υπήρξε μελετητής, μεταφραστής και κριτικός), παράγει κείμενα που ισορροπούν στην διαχρονικότητα της Ιστορίας, τον θεατρικό συναισθηματισμό και την επικαιρότητα της εποχής. Ουδέποτε «χάιδεψε τα αυτιά» των αναγνωστών του, με κείμενα «λειασμένα». Παραμένει ευθύς, αυστηρός, επικριτικός εκεί που χρειάζεται, διδάσκει δίχως να το δείχνει, δίχως να το επιβάλλει.
Αν θαυμάζω κάτι στον λόγο του, είναι η ικανότητα του να εμπλουτίζει τα κείμενα του με αποφθέγματα και αναφορές σε πνευματικούς ανθρώπους του παρελθόντος. Έτσι, καθώς διαβάζεις για την (τότε) πραγματικότητα της Ελλάδας, βλέπεις να παρελαύνουν μπροστά σου ο Θουκυδίδης, ο Σωκράτης, ο Μάρκος Αυρήλιος, ο Μπρεχτ, ο Μαρξ κ.α. Πραγματικό σχολείο για εκείνον που έλκεται από τις παραπομπές και τις αναζητά.
Υπάρχει πλήθος γραπτών του Πλωρίτη. Είναι λίγο δύσκολο να βρεθούν βέβαια, λόγω της παλαιότητας των εκδόσεων. Η προαναφερθείσα έκδοση, που ολοκληρώνεται σε 2 τόμους, αποτελεί μια αντιπροσωπευτική εικόνα της οξυδέρκειας του Πλωρίτη που, ακριβώς γιατί έχει πολλαπλές αναγνώσεις, αξίζει – και με το παραπάνω, μια δεύτερη, τρίτη και – γιατί όχι; – πολλαπλή ανάγνωση.
Υ.γ.: ο Πλωρίτης, του οποίου τις επιφυλλίδες διάβαζα από το 1995 στο «Βήμα της Κυριακής», πέθανε τον Δεκέμβριο του 2006. Ετάφη στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, σε μια ένδειξη αναγνώρισης της σπουδαίας προσφοράς του. Λυπηρό που το μνήμα του, όταν το επισκέφτηκα το 2016, βρισκόταν σε αντιστρόφως ανάλογη κατάσταση.


Πρώτη δημοσίευση: BOOKLOVER’S BLOG / Books.gr by Eleftheroudakis

Σχόλια

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση των άρθρων από άλλες ιστοσελίδες, δίχως την άδεια του συντάκτη.

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Αντώνης Βαρδής - μουσική γεωγραφία

Με τον όρο "Μουσική γεωγραφία", σημαίνει πως επιχειρείται να χαρτογραφηθεί η μουσική υπόσταση ενός καλλιτέχνη μουσικού και, ει δυνατόν, να οριστούν τα πέρατα της δημιουργικότητάς του. Δεν γνωρίζω αν κατάφερα να βρω τις σωστές συντεταγμένες. Άλλωστε, οι απόπειρες αυτές, κρύβουν μια υποκειμενικότητα που, ενίοτε, βρίσκεται (ή κινδυνεύει να βρεθεί) εκτός εποχής. Αλλά πάλι, αν κάτι χαρακτηρίζει τα έργα στις εποχές, είναι αυτό: η ανακολουθία με τον τρέχοντα καιρό τους. Το μόνο, θαρρώ, που είναι διακριτό, είναι το γνήσιο του κινήτρου. Και για τον Αντώνη Βαρδή, το ερέθισμα είναι πάντοτε ειλικρινές. Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που «γράφουν» στη μνήμη μας με έναν ανεξήγητο τρόπο. Στο γιατί αυτής της διαδικασίας, η επίκληση του  αυθόρμητου συναισθηματισμού  ως απάντηση, θα μπορούσε να τερματίσει μονομιάς τη συζήτηση. Στα δικά μου μέτρα όμως, θαρρώ πως αυτή η προσέγγιση είναι πολύ πρόχειρη και επιφανειακή, κυρίως γιατί αγνοεί την ύπαρξη κάποιων διακριτών επιπέδων αυτού του συναισθηματι...

Γιώργος Νταλάρας: Πρώτα μουσικός

Φωτό από τις πρόβες για το αφιέρωμα στον Απ. Καλδάρα- Νάουσα, 5/9/12   Η πρώτη φορά που συνάντησα από κοντά τον  Γιώργο Νταλάρα , ήταν το  2004  στη Θεσσαλονίκη , στα παρασκήνια των... αφιερωματικών του παραστάσεων για τον  Β .  Τσιτσάνη . Περίμενα υπομονετικά τη σειρά μου, καθώς υπήρχαν πολλοί μπροστά μου που ήθελαν να του μιλήσουν. Όσο περνούσε η ώρα, μπορούσα να διακρίνω τους διαλόγους. Οι περισσότεροι, τον επαινούσαν για την φωνή του και την αποδοτικότητα της, εκφράζοντας πλήθος εγκωμίων, φέρνοντάς τον έτσι σε αμηχανία. Όταν ήρθε η σειρά μου, του έδωσα να μου υπογράψει το πρόγραμμα των παραστάσεων. Τότε, του είπα κάτι σχετικό με την  κιθάρα του . Εξεπλάγη και με ρώτησε αν είμαι μουσικός. Του ανέφερα πως είμαι  κιθαρίστας . Έδειξε ενδιαφέρον και ξεκίνησε μια σύντομη συζήτηση περί μουσικών οργάνων, που κατέληξε στην προτροπή «συνέχισε ...

Γιώργος Νταλάρας: Ανάγνωσμα κιθαριστικής πορείας - μια μισοτελειωμένη καταγραφή.

       Η ακόλουθη απόπειρα, αποτελεί το αποτέλεσμα της θέλησης μου να καταγραφεί μια ακολουθία αναμνήσεων, που αφορά το μουσικό κόσμο ενός μουσικού. Το ερώτημα «με τι κιθάρες παίζει ο Νταλάρας;»  μπορεί να απαντηθεί αρκετά ικανοποιητικά, αν θεωρηθεί πως, ό,τι μας έχει δείξει όλα αυτά τα χρόνια σε φωτογραφικά ή τηλεοπτικά στιγμιότυπα, αποτελεί ένα μεγάλο μέρος της πλούσιας συλλογής του. Θα μπορούσα να αναλωθώ σε εικασίες ή σε φήμες, για να φορτώσω και άλλα μοντέλα στη συλλογή του, τα οποία, για διάφορους λόγους, απέφυγε να μας δείξει. Για παράδειγμα, μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν για το αν μια κιθάρα που βρίσκεται πίσω του καθώς παίζει σε ένα στούντιο είναι δική του ή αν εμφανιζόμενος κάπου έκτακτα με ένα άγνωστο, για εμένα, όργανο, αποτελεί προϊόν δικής του συλλογής.       Αν λοιπόν το ερώτημα «με τι κιθάρες παίζει» μπορεί να απαντηθεί με μεγάλη ασφάλεια,  το ερώτημα «πόσες κιθάρες έχει;» δε μπορεί να απαντηθεί με την ίδια σιγου...
Θανάσης Γιώγλου - Σταύρος Κουγιουμτζής: Άσε με πάλι να σου πω Οι μικρές πολιτείες του Σταύρου Κουγιουμτζή, μέσα από τα μάτια (και την ψυχή) του Θανάση Γιώγλου.     Πάει καιρός (και την εποχή του blog του Ελευθερουδάκη) από τότε που έγραψα για τελευταία φορά για κάποιο βιβλίο. Αφορμή για να σπάσω αυτό το αρνητικό σερί,ή ταν η παρουσίαση, πριν από λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη, του βιβλίου του Θανάση Γιώγλου «Σταύρος Κουγιουμτζής – Άσε με πάλι να σου πω», που αναφέρεται στον βίο και το έργο του Σταύρου Κουγιουμτζή. Πρόκειται για μια καταγραφή που ο χαρακτηρισμός «πλήρης» ίσως να φαντάζει και ελλιπής. Θα τολμούσα να πω πως όποιος διαθέτει το βιβλίο, είναι σαν να έχει στα χέρια του ολόκληρο το έργο του συνθέτη. Και αυτό είναι μια αρχή για εκείνον που ενδιαφέρεται να ανακαλύψει την πορεία του Κουγιουμτζή στα χρόνια. Το παρόν κείμενο φυσικά και δεν αποσκοπεί στο να προμοτάρει το βιβλίο του φίλου Θανάση, γιατί, πολύ απλά… δε μπορεί: πρώτον γιατί το αναγνωστικό κοινό αυτής της συ...

Live at the Acropolis - «για τους Θεούς»

«Αν η θέληση σου, σου προτάσσει ένα δρόμο, ενώ ο κόσμος ακολουθεί τον αντίθετο, τότε ακολούθησε το δρόμο που επιθυμείς. Δεν χρειάζεται να ακολουθείς το σωρό, δεν χρειάζεται να υποκύψεις στις ορέξεις του». Με αυτά τα πατρικά διδάγματα ο  Yanni   πορεύτηκε στη ζωή. Πεισματικά, έβαλε το κεφάλι κάτω και δούλεψε, κατακτώντας την υψηλότερη για αυτόν κορυφή. Μια κορυφή που, μπορεί για τον ίδιο να σήμαινε το τέλος ενός επίπονου δρόμου, σηματοδοτούσε όμως την αρχή μιας νέας και ακόμη συναρπαστικότερης πορείας.  Η ιδέα      Για τον  Yanni , το δικό του όνειρο ζωής, ήταν το να παίξει στο Ηρώδειο. Η αίγλη του θεάτρου, ο Παρθενώνας, που μοιάζει να κρέμεται στην άκρη του Ιερού βράχου και η ιστορία του χώρου, καθιστούν την παρουσία στο ιστορικό Ωδείο μια αξεπέραστη εμπειρία. Μορφές παγκόσμιου βεληνεκούς έχουν σταθεί στο Ηρώδειο:  Fairuz ,  Sinatra ,  Karajan, Κάλλας, για να μην αναφερθούμε και στους εγχώριους καλλιτέχνες . Η χρήση του χώρου αποτελεί έν...

Γιώργος Νταλάρας - Ο τραγουδιστής

επί σκηνής... (φωτό Γιάννη Βελισσαρίδη, πηγή: https://www.georgedalaras.com/photoalbum/on-stage/  ) Προσπαθώντας να τακτοποιήσω μέσα μου το φαινόμενο που λέγεται Νταλάρας, είχα αποπειραθεί το 2013, μέσω ενός άρθρου που δημοσιεύτηκε στο   Ogdoo . gr   (περισσότερα εδώ:  Ogdoo.gr  )  να αποκρυπτογραφήσω τις ορίζουσες που διέβλεπα στην καλλιτεχνική του υπόσταση και πορεία. Στο κείμενο επικεντρώθηκα στη μουσική του ιδιότητα, ισχυριζόμενος πως πρώτα και πάνω από όλα είναι μουσικός. Για να καταλήξω σε αυτό το συμπέρασμα, είχα προηγουμένως αναλωθεί, επί μακρόν είναι η αλήθεια, σε επαναληπτικές ακροάσεις του υλικού του: στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στα ακουστικά του τηλεφώνου μου – ακροάσεις πιο εξαντλητικές, αφού η κάθε επανάληψη εστίαζε και σε διαφορετική πτυχή: στο τραγούδισμα, στην ερμηνεία, στην ενορχήστρωση, στη μουσική φρασεολογία και έπειτα στο συσχετισμό όλων αυτών των παραμέτρων. Η κάθε ακρόαση, που γινόταν στη βάση των προαναφερθέντων κριτηρίων, ...

Όταν ο Frank Sinatra συνάντησε τον Carlos Jobim

Sinatra & Jobim στο στούντιο (1967) Από τον Γενάρη του 1999, το διεθνές αεροδρόμιο του Ρίο ονομάζεται  “Διεθνές αεροδρόμιο Antonio Carlos Jobim” (GIG), ως φόρος τιμής στον καλλιτέχνη που εφηύρε τη bossa nova.  Από το Μάιο του 2008, ένα Αμερικανικό γραμματόσημο φέρει τη μορφή του Frank Sinatra, τιμώντας έτσι τον πλέον ολοκληρωμένο καλλιτέχνη του περασμένου αιώνα. Πώς θα μπορούσαμε να συνδέσουμε αυτά τα δυο γεγονότα; Ένα γραμματόσημο επιτρέπει σε ένα γράμμα ή ένα δώρο για να ταξιδέψει από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη, αλλά η αποστολή προϋποθέτει την αξιοποίηση του εναέριου μέσου μεταφοράς, που θα εξασφαλίζει την παγκοσμιότητα της αποστολής. Αν λοιπόν η φωνή του Sinatra αποτελεί το διαβατήριο για να εισέλθει κάποιος στον μουσικό του κόσμο, τότε σίγουρα η μουσική του Jobim, αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για να ταξιδέψει αυτός ο ήχος στα πέρατα του κόσμου. Θα χρειαστεί να γυρίσουμε πίσω στο χρόνο 49 ολόκληρα χρόνια, για να δούμε την συνάντηση αυτ...

Βαγγέλης Κορακάκης - Ο ευγενής φιλόσοφος

  Βαγγέλης Κορακάκης – Ο «ευγενής» φιλόσοφος Πολλοί ίσως απορήσουν με τον τίτλο του άρθρου ή ακόμη και να σπεύσουν να κρίνουν την εν λόγω παρομοίωση ως υπερβολική ή άστοχη. «Τι σχέση έχει η ευγένεια με τη φιλοσοφία» θα αναρωτηθεί κάποιος ή «γιατί θα πρέπει ένας φιλόσοφος να είναι απαραίτητα και ευγενής; Και από την άλλη, τι ορίζεται εν τέλει ως φιλοσοφία και τι ως ευγένεια;» ταβέρνα "Γεντί", Θεσσαλονίκη, 16/9/2022 «Μη μιλάς μες στη μιζέρια περί ήθους και τιμής» έλεγε ο Άκης Πάνου στο «Φέρε» που ερμήνευσε ο Γιώργος Νταλάρας το 1982. Και, αναλογιζόμενοι σε βάθος την αλήθεια αυτής της κουβέντας, αυτομάτως κλονίζονται μέσα μας οι επιταγές που πορεύουν τις κοινωνίες μας στα χρόνια. Το ερώτημα του αναγνώστη τώρα αλλάζει: «Επομένως δεν έχουν αντίκρισμα οι ορολογίες, δεν υφίστανται αξίες; Και αν ναι, τότε πως μπορείς να αποκαλείς κάποιον ευγενή ή φιλόσοφο, εφόσον αυτές οι αξίες δεν υπάρχουν;» Η συλλογιστική μου έχει ως αφετηρία την πεποίθηση πως οι τίτλοι δεν ταιριάζουν στ...

Η "Συναυλία" του 1988 και ένας... πόθος

Tο Μάϊο του 2010, η Universal, με την άδεια της Frank Sinatra Enterprises LLC αποκαθιστά ολόκληρο το track list της συνεργασίας του Frank Sinatra και του Antonio Carlos Jobim, διανέμοντας στο κοινό το σύνολο των ηχογραφήσεων τους από το... 1967, καθώς και ακόμη τρία τραγούδια που είχαν μείνει στο συρτάρι (περισσότερα εδώ:  https://ppetrakis.blogspot.com/2020/04/frank-sinatra-carlos-jobim.html). O δίσκος τιτλοφορείται  “Francis Albert Sinatra & Antonio Carlos Jobim: The complete Reprise recordings”  και αποκαθιστά μια "αδικία" που συνέχιζε για σαράντα σχεδόν χρόνια.   Παρόμοια περίπτωση αναγέννησης χαμένου υλικού, συναντάμε και στο μέγα (κιθαριστικό) γεγονός που αφορούσε τη σύμπραξη των Paco De Lucia, Al di Meola και John McLaughlin: οι κοινές τους παραστάσεις το 1980, κυκλοφόρησαν σε δίσκο το 1981, με τίτλο "Friday night in San Francisco". Επρόκειτο για την ηχογράφηση της Παρασκευής, 5 Δεκεμβρίου του 1980. Μόλις πέρσι όμως, ο ίδιος ο Meola ανακοίνωσε πως ...

Lawrence of Arabia - Το έπος

Ένα από τα πιο εμβληματικά κείμενα όλων των εποχών, στην δική μου κρίση, παραμένουν οι  «Επτά Στύλοι της Σοφίας» , του Τ. Ε. Lawrence (1888 – 1935), γνωστού και ως  «Λώρενς της Αραβίας» . Στις 900 περίπου σελίδες του βιβλίου  (μια μικρή αναφορά στο βιβλίο,  εδώ ) , ο Ουαλός συγγραφέας καταγράφει την στρατιωτική του δράση ενάντια των Τούρκων στην Μέση Ανατολή, συνεπικουρούμενος από τις νομαδικές φυλές των Αράβων και των Βεδουίνων, που ζούσαν και δρούσαν στην περιοχή. Το βιβλίο έχει μοναδική γραφή, πληρέστατες περιγραφές προσώπων, ιστορικών γεγονότων, τοπίων, καταιγιστική δράση και μια οπτική ματιά που, με μικρές μόνο αλλαγές στο πέρασμα του χρόνου, φωτογραφίζει την Μέση Ανατολή του σήμερα. Ποιος ήταν ο  Lawrence ; Γεννήθηκε στο  Tremadoc  της Βόρειας Ουαλίας το 1888, σπούδασε στην Οξφόρδη κλασικές γλώσσες, αρχαιολογία και μεσαιωνική ιστορία. Στα 21 του ανακαλύπτει τον Αραβικό κόσμο όταν, στα πλαίσια της διατριβής του, διένυσε έν...