Η ακόλουθη απόπειρα, αποτελεί το αποτέλεσμα της θέλησης μου να καταγραφεί μια ακολουθία αναμνήσεων, που αφορά το μουσικό κόσμο ενός μουσικού. Το ερώτημα «με τι κιθάρες παίζει ο Νταλάρας;» μπορεί να απαντηθεί αρκετά ικανοποιητικά, αν θεωρηθεί πως, ό,τι μας έχει δείξει όλα αυτά τα χρόνια σε φωτογραφικά ή τηλεοπτικά στιγμιότυπα, αποτελεί ένα μεγάλο μέρος της πλούσιας συλλογής του. Θα μπορούσα να αναλωθώ σε εικασίες ή σε φήμες, για να φορτώσω και άλλα μοντέλα στη συλλογή του, τα οποία, για διάφορους λόγους, απέφυγε να μας δείξει. Για παράδειγμα, μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν για το αν μια κιθάρα που βρίσκεται πίσω του καθώς παίζει σε ένα στούντιο είναι δική του ή αν εμφανιζόμενος κάπου έκτακτα με ένα άγνωστο, για εμένα, όργανο, αποτελεί προϊόν δικής του συλλογής.
Αν λοιπόν το ερώτημα «με τι κιθάρες παίζει» μπορεί να απαντηθεί με μεγάλη ασφάλεια, το ερώτημα «πόσες κιθάρες έχει;» δε μπορεί να απαντηθεί με την ίδια σιγουριά. Και αυτό γιατί χρειάζεται και η δική του συμβολή σε αυτό. Έτσι δικαιολογείται και ο υπότιτλος του παρόντος: μια μισοτελειωμένη ανάγνωση. Η οποία, επόμενο είναι, ότι θα ανανεώνεται όσο καταφθάνουν καινούριες πληροφορίες.
Έτσι, και επειδή προτιμώ να βασίζομαι σε αυτά που βλέπουν τα μάτια μου και όχι αυτά που άκουσαν τα αυτιά μου (εξαιρώ τις, κατά καιρούς, κατ’ ίδιαν μας συζητήσεις, όπου πάντοτε ήταν πρόσχαρος να απαντήσει, να προτείνει, να διευκρινίσει και να σχολιάσει), αναπτύσσεται η ακόλουθη λίστα, που αποτελεί προϊόν χρονολογικού κριτηρίου.
Η ακουστική κιθάρα επί της σκηνής
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, οι μουσικές σκηνές μεγαλώνουν, το κοινό που παρακολουθεί τις συναυλίες αυξάνεται δραματικά και οι επέλαση του ηλεκτρισμού στα πλήκτρα και τις ηλεκτρικές κιθάρες, ρίχνουν σε δεύτερη μοίρα τα ακουστικά όργανα. Η ακουστική κιθάρα (ξύλινο σώμα, με συρμάτινες χορδές), δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των οργάνων με τα οποία καλείται να συμπράξει σε μια σκηνή, κυρίως γιατί τα τεχνικά της χαρακτηριστικά δεν το επιτρέπουν: η χρήση των μικροφώνων ώστε να ακουστεί μια ακουστική κιθάρα δεν αποδίδει ικανοποιητικά ή ισάξια αποτελέσματα. Αντιχήσεις, βουητά και κακή απόκριση λόγω του περιβάλλοντος επάνω στη σκηνή καθιστούν δύσκολη της επιβίωση της ακουστικής κιθάρας. Μια ανορθόδοξη λύση, που λύνει τα χέρια των απανταχού μουσικών, έρχεται από ένα ιδιοφυή μηχανικό, τον Charle Kaman, ιδρυτή της Ovation.
O Kaman, ιδιοκτήτης εταιρίας κατασκευής ελικοπτέρων αλλά και μικροηλεκτρονικής, ενσωματώνει εντός της κιθάρας και κάτω από τον καβαλάρη, ένα πιεζοηλεκτρικό σύστημα (κρύσταλλοι χαλαζία), το οποίο έχει την ιδιότητα να μετατρέπει τις δονήσεις του καπακιού σε ηχητική συχνότητα. Το σήμα αυτό, μεταφέρεται στην κονσόλα και έτσι αποδίδεται ο ήχος του οργάνου αυτούσιος, δίχως παρεμβολές. Για το λόγο ότι το μικρόφωνο απομακρύνεται ως πηγή ήχου, σημαίνει ότι μπορεί να κατασκευάσει ένα όργανο το οποίο θα εστιάζει περισσότερο στις τεχνικές προδιαγραφές που καλείται να καλύψει. Έτσι, αφαιρεί τα πίσω και πλαϊνά ξύλινα μέρη της κιθάρας και τα αντικαθιστά από ένα ανθεκτικότατο κράμα ινών από fiber glass, το διάσημο Lyracord, που υποστηρίζει άρτια την τεχνική εξέλιξη. Έτσι, προκύπτει η πρώτη ηλεκτροακουστική κιθάρα.
Ovation Electric Artist 1621-4
(παραγωγή 1971 – 1983)
H πρώτη ακουστική κιθάρα που βλέπουμε να κρατά σε φωτογραφίες εκείνης της δεκαετίας. Τη χρησιμοποιεί στο Θεμέλιο και φαίνεται, μερικώς, και στο εξώφυλλο του δίσκου «Θέλω να τα πω», που κυκλοφόρησε το 1982.
Lyracord bowl, καπάκι από έλατο διαβάθμισης ΑΑ, ταστιέρα από έβενο, μανίκι από πέντε συνολικά βέργες μαονιού και σφενδάμου και ρυθμιστικό έντασης.
Φημολογείται πως η κιθάρα εκλάπη μέσα από το studio.
 |
| Ovation electric artist (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
 |
| μπουάτ Θεμέλιο, 1974 - 1975 (πηγή www.dalaras.gr) |
Country Artist 1624
(παραγωγή 1971-1984)
Αγοράστηκε και αυτή στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Ένα υβρίδιο μεταξύ κλασικής και ακουστικής κιθάρας, με νάϋλον χορδές. Επειδή οι χορδές της κλασικής κιθάρας είναι πιο χοντρές σε σχέση με αυτές της ακουστικής, τοποθετούνται σε μεγαλύτερες μεταξύ τους αποστάσεις. Αυτό σημαίνει πως το συνολικό φάρδος της ταστιέρας αυξάνεται, προκειμένου να μην υπάρχει υπερκάλυψη μεταξύ των δακτύλων. Στην Οvation, κράτησαν τις αποστάσεις μεταξύ των χορδών όμοιες με αυτές τις κλασικής, μείωσαν όμως το φάρδος της ταστιέρας στα τελειώματα της, χαρίζοντας ένα σώμα μανικιού ελαφρώς στενότερο της κλασικής και εξασφαλίζοντας περισσότερη ευελιξία στο χέρι (φάρδος ταστιέρας κοντά στα 4,8 εκατοστά έναντι των σχεδόν 5,1 εκατοστών της κλασικής). Ακόμη, διατήρησαν το εύρος της ταστιέρας των ακουστικών κιθαρών (14 τάστα μέχρι το σώμα της κιθάρας), χαρίζοντας επιπλέον ηχητικό φάσμα.
 |
| Latin στο Εθνικό Στάδιο Βέροιας, 18/8/1988 (προσωπική συλλογή) |
Πρόκειται για ένα υπέροχο όργανο, πολύ ευκολόπαικτο, όπου συνδυαζόταν αρμονικά το χαμηλό βάρος (λίγο κάτω από τα 2,5 κιλά συνολικά), το μαλακό τάστο, ο γλυκός φυσικός ήχος και η στιβαρή κατασκευή. Μου είχε πει πως τη χρησιμοποίησε κατά κόρον όταν ηχογράφησε τα Latin (μαζί με ακόμη μια κιθάρα, που λέγεται Ηashimoto). Την Artist τη βλέπουμε σε φωτογραφίες από την εποχή της Διαγωνίου, μέχρι και τα μέσα του 1993.
 |
| Λεπτομέρεια της ροζέτας (προσωπική συλλογή) |
 |
| Artist 1624 ( (προσωπική συλλογή) |
 |
| Λεπτομέρεια ροζέτας και καπακιού (προσωπική συλλογή) |
Lyracord bowl πρωτότυπου μεγέθους Artist, καπάκι από έλατο διαβάθμισης ΑΑ, ταστιέρα από έβενο, μανίκι από πέντε συνολικά βέργες μαονιού και σφενδάμου και ρυθμιστικό έντασης.
Βίντεο: El emigrante (Country Artist 1624)
Classic 1613
(παραγωγή 1971 – 1983)
Ηλεκτροκλασική κιθάρα, με μανίκι κλασικής (φάρδος ταστιέρας στα 5,1 εκατοστά και εύρος ταστιέρας στα 12 τάστα). Βαθύ ηχείο, με πλούσιο ήχο.
Καπάκι από πεύκο, ταστιέρα από έβενο. Ρυθμιστικό έντασης. Λόγω μεγαλύτερου μεγέθους, αλλά και τεχνικών χαρακτηριστικών (12 τάστα αντί 14, φαρδύτερο μανίκι), είναι πιο δύσχρηστη σε σχέση με την Country Artist, οπότε και δεν παρελαύνει σε τηλεοπτικές εμφανίσεις.
Πιθανόν να αγοράστηκαν μαζί, γιατί τη βλέπουμε να κοσμεί τις φωτό που περιέχονται στο δίσκο «Οι Μάηδες οι ήλιοι μου».
 |
| Classic 1613 (προσωπική συλλογή) |
 |
| Το καράουλο που η Ovation ονομάζει Slothead (προσωπική συλλογή) |
 |
| Οι Μάηδες οι ήλιοι μου (πηγή www.dalaras.gr) |
Adamas I, 1687-9
(παραγωγή 1982-1997)
Ίσως πρόκειται για την κιθάρα με την οποία ταυτίστηκε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στην καριέρα του. Σε κουβέντα μαζί του, ανέφερε πως την αγόρασε στη Γερμανία, μάλλον το 1982. Τη βλέπουμε τηλεοπτικά πρώτα στον Ορφέα. Ακολουθεί το ΟΑΚΑ και όλες οι εμφανίσεις ανά τον κόσμο και μέχρι και τον Ιούνιο του 1994, στο ΜΜΑ και την παράσταση «Και με φως και με θάνατον, ακαταπαύστως».
Λίγα, απαραίτητα λόγια για το χρονικό πλαίσιο: ο Bill Kaman, μετά από εντατικές δοκιμές και πειραματισμούς, παρουσιάζει το 1976, δέκα χρόνια μετά το πλαστικό bowl και το piezo, ένα πρωτότυπο κιθάρας που όμοιο του δεν είχε φτιαχτεί ποτέ ξανά: ανθρακονήματα στο καπάκι αντί για ξύλο.
Η σκέψη του Kaman, είναι η ακόλουθη: ως γνωστόν, ο ήχος που παράγουν οι κιθάρες, προέρχεται από το καπάκι – είναι αυτό που δονείται, μεταφέροντας τις αντιχήσεις που παράγονται στο σώμα της κιθάρας. Αν δοκιμάσετε να βάλετε τα χέρια σας πάνω στο καπάκι μιας κιθάρας την ώρα που κάποιος άλλος παίζει και επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία αρκετές φορές, θα αντιληφθείτε μια μεγάλη διαφορά στην αντίχηση του οργάνου. O Kaman διαπίστωσε πως οι κιθάρες με τρύπα στο κέντρο (όπως όλες όσες κατασκευαζόταν μέχρι τότε), έχαναν ένα κομμάτι ξύλου το οποίο με τη σειρά του, προκαλούσε την απώλεια μιας επιπλέον περιοχής δόνησης, γεγονός που επηρέαζε τη δυναμική του οργάνου. Επιπλέον, λόγω της απώλειας αυτής της επιφάνειας, απαιτείτο επιπλέον εσωτερική στήριξη στο καπάκι, ώστε να αντέχει τα σχεδόν 70 κιλά πίεσης που παράγουν οι χορδές, καθιστώντας το καπάκι βαρύ και, συνακόλουθα πιο δύσκαμπτο στις ταλαντώσεις, με αποτέλεσμα την απώλεια ήχου και δυναμικής.
Προκειμένου να λύσει το πρόβλημα της μειωμένης επιφάνειας που προέκυπτε από την κεντρική τρύπα, αποφασίζει να σπάσει σε πολλά κομμάτια το κεντρικό ηχείο και να το μεταφέρει στην περιοχή εκείνη όπου η ταλάντωση του καπακιού είναι μικρότερη σε σχέση με το κέντρο. Έτσι, τοποθετούνται οπές εκατέρωθεν της ταστιέρας, χαρίζοντας μας τις γνωστές επωλέτες.
 |
| Οι επωλέτες της Adamas |
Για να προσδώσει τώρα πρόσθετη ενίσχυση και ακαμψία στο καπάκι, αφαιρεί το βαρύ ξύλο και το αντικαθιστά από δυο λεπτά φύλλα ανθρακονήματος (πάχους 0.005” της ίντσας το καθένα, περίπου 0.013 εκατοστά), που διαχωρίζονται από μια λεπτή φλούδα σημύδας (πάχους 0.035” της ίντσας, περίπου 0.089 εκατοστά). Το συνολικό πάχος ανέρχεται λίγο κάτω από το 0.05” της ίντσας, δηλαδή 0.13 εκατοστά περίπου, όταν ένα ξύλινο καπάκι έχει το τριπλάσιο πάχος.
 |
| Στα αριστερά, διακρίνεται το πάχος του ξύλινου καπακιού (Ovation Elite Standard) και δεξιά το όφελος που προκύπτει από τη χρήση του carbon (Ovation Adamas) (πρωτότυπη συλλογή) |
Το ανθρακόνημα (ουσιαστικά πρόκειται για ένα πλέγμα ινών άνθρακα, τα οποία δένονται μεταξύ τους, ψήνονται στους 400 βαθμούς Κελσίου και μορφοποιούνται σύμφωνα με τις κατασκευαστικές απαιτήσεις) είναι μεν ακριβότερο ως υλικό, η εξέλιξη του όμως στη χρήση της αεροναυπηγικής επιτρέπει και την αξιοποίηση του στην κατασκευή μιας, ακριβής σίγουρα, κιθάρας. Το 1982, η Adamas κοστίζει κάτι λιγότερο από 2500$. Η λέξη, όπως είναι ήδη αντιληπτό, προέρχεται από την ελληνική λέξη «αδάμας», δηλαδή διαμάντι.
Αξίζει να σημειωθεί πως, η υιοθέτηση του ανθρακονήματος δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Την εποχή που ξεκινούν οι κατασκευαστικές και ηχητικές δοκιμές (εκεί γύρω στο 1973) το υλικό χρησιμοποιείται κυρίως από την NASA. (Το υλικό, σύμφωνα με το Ovationtribute.com είναι το Narmco Rigidite #5209 GSG). Η σκέψη του Kaman είναι τόσο πρωτοποριακή, όσο και εξωφρενική, αφού έρχεται οχτώ (!) χρόνια πριν από την υιοθέτηση του κέβλαρ στην F1 και το έτος 1981, όταν και χρησιμοποιήθηκε στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της F1, από την αγωνιστική ομάδα της McLaren.
Ελαφρύ όργανο, με κορυφαία στρεπτική ακαμψία, ανθεκτικότατο, ανεπηρέαστο από το κρύο ή τη ζέστη και σταθερό ηχητικά σε κάθε θερμοκρασία, αποτελεί την ασφαλέστερη επιλογή για μετακινήσεις. Επιπλέον, φέρει ρυθμιζόμενη βέργα στο μανίκι για επιπλέον σταθερότητα. Μανίκι, ταστιέρα και καβαλάρης είναι φτιαγμένα από καρυδιά, έχει υπέροχα σκαλίσματα σε καβαλάρη και καράουλο (η καρυδιά ως υλικό επιτρέπει αυτήν την επεξεργασία, γιατί δουλεύεται πιο εύκολα από τους οργανοποιούς, σε αντίθεση με το μαόνι που διαλύεται σε αντίστοιχη επεξεργασία*), βαθύ bowl ηχείο πρωτότυπου μεγέθους Adamas, επίχρυσα κλειδιά και δυο ρυθμιστικά: έντασης και τονικότητας ήχου. Οι έξι (!) διαφορετικοί κρύσταλλοι χαλαζία κάτω από τον καβαλάρη, παρέχουν τη δυνατότητα στο χρήστη, να χρησιμοποιεί διαφορετικές διαμέτρους χορδών, δίχως να υπάρχει πρόβλημα ισορροπίας στην έξοδο.
Χαρακτηριστικότατος ο ήχος της, ξεχωρίζει σε πολλές δισκογραφικές δουλειές τη δεκαετία του 1980. Προεξέχει στο σόλο του "Το 'πες" (αν και ο ίδιος, αργότερα, θα εκμυστηρευτεί πως θα έπρεπε να είχε χρησιμοποιήσει την Artist σε εκείνο το σημείο, λόγω του latin ύφους του τραγουδιού), αλλά και στο ταξίμι του «Αχ ο μπαγλαμάς» στην ζωντανή ηχογράφηση στον Ορφέα.
 | |
|
 |
| Προφίλ του καπακιού με μέρος του σώματος της κιθάρας (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
 |
| Η πίσω όψη του ανθρακονημάτινου καπακιού με τα καμάρια, που η Ovation ονοματίζει Quintad (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
 |
| Το σκαλιστό καράουλο, σήμα κατατεθέν των Adamas I (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
 |
| Ο σκαλιστός καβαλάρης - διακρίνονται οι έξι κρύσταλλοι (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
 |
| Η Adamas I σε blue reverse sunburst απόχρωση (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
Βίντεο: Una moneda le di (Adamas I)
 |
| Δεκαετία 1980 (πηγή www.dalaras.gr) |
Larrivee L72 (*)
(κατασκευή στις αρχές της δεκαετίας του 80)
Μια χειροποίητη ακουστική κιθάρα, δημιούργημα του Jean Larrivee, ενός Καναδού κατασκευαστή. Πρωτοεμφανίστηκε, τηλεοπτικά τουλάχιστον, στο Κατράκειο το 1983, στο αφιέρωμα για τον Βασίλη Τσιτσανη. Έκτοτε, χρησιμοποιείται τακτικά μέχρι και σήμερα και κυρίως σε «ακουστικές» παραστάσεις, όπου οι συνθήκες επιτρέπουν το παίξιμο οργάνων με τη χρήση μικροφώνων, όπως το Μέγαρο Μουσικής, τα τηλεοπτικά studio ή τα studio ηχογραφήσεων.
 |
| Επί σκηνής Μεγάρου Μουσικής - διακρίνονται οι λεπτομέρειες στο καράουλο, την ταστιέρα και τον καβαλάρη |
Η μοναδικότητα των ξύλων που φέρει και οι περιορισμοί που υπάρχουν για τη χρήση ανάλογης ποιότητας ξύλων σήμερα, καθιστούν το όργανο ανεκτίμητο. Υπέροχα όστρακα παντού, με αποκορύφωμα τη φιλντισένια φιγούρα της νεράιδας που κοσμεί το καράουλο. Ταστιέρα από έβενο, καπάκι μάλλον από έλατο, indian rosewood στο πλάι και πίσω. Ο ίδιος, μου είχε πει πως «παίζει σαν πιάνο», όταν τον ρώτησα σχετικά.
Βίντεο: Νταμάρια Νίκαιας 1983 (Larrivee)
* Το ερωτηματικό στον υπότιτλο, μπαίνει γιατί ο κωδικός δεν είναι επιβεβαιωμένος. Δεν κατάφερα ποτέ να δω την κιθάρα από (πολύ) κοντά και να διαβάσω την ταμπέλα που φέρει στο εσωτερικό της. Δεν γνωρίζω αν αναγράφεται και κάτι βέβαια... Όταν επικοινώνησα με τη Larivee ζητώντας κάποιες περισσότερες πληροφορίες, ο υπάλληλος προσδιόρισε τον κωδικό του μοντέλου ως L72, αλλά με επιφύλαξη. Τα ένθετα όστρακα και η φιγούρα στο καράουλο, κάνουν το κάθε μοντέλο μοναδικό και για αυτό, δύσκολα αναγνωρίσιμο.
Custom legend 1619
(παραγωγή 1974 – 1984)
Η παραγωγή των ηλεκτροακουστικων οργάνων της Ovation χωριζόταν σε δυο κατηγορίες: αυτές με τις επωλέτες στο καπάκι (σειρές Adamas I, Adamas II, Elite και Elite Standard - όλες made in USA) και αυτές με την τρύπα στο κέντρο (Custom Legend, Legend, Balladeer - όλες made in USA επίσης). Η Custom Legend, είναι το διαμάντι της σειράς Legend, όπου φέρει, επιπλέον της Legend, όστρακα στην περιφέρεια του σώματος του καπακιού, φιλντισένια κλειδιά, υπέροχες οστρακοειδείς φιγούρες στην ταστιέρα και σκαλιστό καβαλάρη.
Αν η Adamas ήταν το αποκορύφωμα της διάταξης με τις επωλέτες, τότε η Custom Legend αποτελούσε το αποκορύφωμα της κλασικής διάταξης, με εξέχουσες συνισταμένες την ποιότητα των ξύλων και την πιστότητα του ήχου. Το μοντέλο αποκτά μεγάλη δημοφιλία και από τον βιρτουόζο σολίστα Al di Meola, ο οποίος τη χρησιμοποιεί κατά κόρον και η Ovation δίνει το όνομα του σε μια ειδική έκδοση του μοντέλου.
 |
| O Al di Meola με το signature μοντέλο σε διαφημιστική καταχώρηση εποχής (προσωπική συλλογή) |
Βαθύ ηχείο, εβένινη ταστιέρα, καπάκι από έλατο, σκαλιστός καβαλάρης. Φέρει μόνο ρυθμιστικό έντασης / τόνου πάνω της και όχι κάποια ολοκληρωμένη προενίσχυση, επομένως είναι, σύμφωνα με την κωδικοποίηση της Ovation, το μοντέλο 1619 και είναι κατασκευής μεταξύ 1974-1984. Πιθανόν να αγοράστηκε στις αρχές ή στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Δεν τη βλέπουμε σταθερά αλλά αποσπασματικά σε εμφανίσεις στα τέλη του 1980: στο Παλλάς με τον Ξαρχάκο, στο Σείριο του Χατζιδάκι, σε συναυλίες για την Κύπρο και στο Αττικόν με τον Παπακωνσταντίνου, από όπου και το ακόλουθο βίντεο:
Βίντεο: Μια φυσαρμόνικα που κλαίει (Custom Legend)
Γεγονός πάντως είναι πως έπαιζε με αυτήν στο Αττικόν το 1990 (ενώ στο τηλεοπτικό του Mega εμφανίζεται με την Adamas I), αλλά και το αφιέρωμα στο Σταύρο Κουγιουμτζή, στο ΜΜΑ, το 1997, όπου την αξιοποιεί χρησιμοποιώντας ενσωματωμένο μικρόφωνο (!) και όχι το onboard πιεζοηλεκτρικό σύστημα.
Collectors 1994
(παραγωγή του 1994)
Κάθε χρόνο, η Ovation παράγει ένα συλλεκτικό μοντέλο, με αριθμημένα αντίτυπα. Για το 1994, παρουσιάστηκε ένα μοντέλο με τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα παραγωγή: 1769 μοντέλα αναφέρει η Ovation για την Collectors του 1994, αλλά αυτό αμφισβητείται από πολλούς και πρώτα από όλους από εμένα: το δικό μου μοντέλο, αριθμείται με το νούμερο 1770. Άγνωστο το serial number του δικού του μοντέλου.
Πρωτοεμφανίζεται στα γυρίσματα του βιντεοκλίπ «Κληρώθηκα» το 1994 και έπαιξε μέχρι και τα τέλη του 2000, ίσως και αρχές του 2001 και περιστασιακά μέχρι το 2004 (Αίθριο των Μουσών). Σταθερή αξία στις εμφανίσεις του, με υπέροχους χρωματισμούς όταν φωτιζόταν από τους προβολείς. Πρόκειται για ένα όργανο με ένα ισορροπημένο φυσικό ήχο, γεμάτο μανίκι και υπέροχη μασίφ αίσθηση όταν την έχεις στα χέρια σου, παρόλο που, θεωρητικά, υστερεί σε φυσικότητα λόγω του bowl. Έχει όμως μεγάλη δυναμική και ευκρίνεια σε κάθε της νότα. Το αποκορύφωμα για τους plug-in μουσικούς είναι η προενίσχυση Optima - state of the art για την εποχή εκείνη: 4 band eq, φίλτρα anti feedback και ενσωματωμένο χρωματικό κουρδιστήρι, με έξοδο jack ¼ και XLR.
 |
| στην Ιερά Οδό (πηγή www.dalaras.gr) |
Έβενος στην ταστιέρα, το καράουλο και τον καβαλάρη, συνδυασμός μαονιού και έβενου στο μανίκι, εβένινα κλειδιά στο καράουλο και καπάκι από έλατο διαβάθμισης ΑΑΑ. Επιπλέον φέρει jumbo τάστα, που χαρίζουν μια ξεχωριστή αίσθηση στο παίξιμο και παρατείνουν τα διαστήματα μεταξύ των service του οργάνου. Βαρύτερη συγκριτικά κατασκευή (ξεπερνά τα 2,6 κιλά), είναι όμως ένα κατασκευαστικό αριστούργημα, τόσο οπτικά, όσο και ηχητικά.
 |
| Collectors 1994 (προσωπική συλλογή) |
 | ||
| Η ένθετη στο καπάκι ροζέτα της Collectors 1994 (προσωπική συλλογή) |
 |
| Η επίχρυση ετικέτα της Collector's, όπου φαίνεται και ο αριθμός σειράς (προσωπική συλλογή) |
 |
| Optima preamp - μια μικρή κονσόλα on board (προσωπική συλλογή) |
 | ||
Εβένινη προσωπίδα στο κάραουλο και κλειδιά (προσωπική συλλογή)
|
Βίντεο: Βρέχει στη φτωχογειτονιά (Collector's 1994)
Yamaha APX20-D
(παραγωγή 1987 έως σήμερα)
Ένα πολύ ιδιαίτερο όργανο, ιαπωνικής κατασκευής, που εμφανίστηκε για λίγο μόνο καιρό (συνεχόμενα από τα μέσα του 1993 έως το 1995 και στο εορταστικό της ΕΡΤ για τη νέα χιλιετία). Πλαϊνά και πίσω μέρη φτιαγμένα από sycamore, καπάκι από έλατο. Μανίκι από αφρικανικό μαόνι και εβένινη ταστιέρα. Το D σημαίνει πως η κιθάρα φέρει ένα ελαφρώς πιο βαθύ σώμα από τις υπόλοιπες της σειράς APX, χαρίζοντας την πιο πλούσιο φυσικό ήχο.
Όμορφο κόκκινο χρώμα, που συνδυαζόταν με μια οβάλ τρύπα στο καπάκι και μια ασύμμετρη κοψιά στον καβαλάρη.
Σε ότι αφορούσε τα ηλεκτρονικά της, είχε stereo έξοδο, με πολλαπλούς σενσορες στον καβαλάρη και δυνατότητα διαχωρισμού του σήματος των χορδών.
Την κιθάρα την είχα δει πριν από χρόνια στο εργαστήρι του Γιώργου Μάτσικα. Έπαιξα λίγο και διαπίστωσα την ευκρίνεια της, παρόλο τις πολύ ταλαιπωρημένες της χορδές. Ο ίδιος ο Νταλάρας, σε μια συνομιλία μας πριν από χρόνια, μου είχε αποκαλύψει πως είχε χαλάσει το onboard σύστημα stereo και έψαχνε τρόπο για να το διορθώσει.
 |
| Λυκαβηττός 1993 (πηγή www.dalaras.gr) |
Βίντεο: Μη γυρίζεις πια (Yamaha APX20-D)
Buscarino starlight nylon
(custom κατασκευή, μάλλον του 1993)
Πρωτοεμφανίζεται στη συναυλία με τους Άγαμους Θύτες στο Κατράκειο το Σεπτέμβρη του 1993 και παραμένει στη σκηνή μέχρι και το 2006. Επί σκηνής, παίρνει τη θέση της Country Artist, που «αποστρατεύεται» μετά από σχεδόν μια εικοσαετία.
Ένα οπτικό κομψοτέχνημα, μια υπέροχη δημιουργία. Nylon χορδές, flat κατασκευή που ομοιάζει με ηλεκτρική κιθάρα και μανίκι κλασικής κιθάρας. Ένα σπάνιο κομμάτι που είναι δυσεύρετη σαν δεύτερο χέρι και πολύ ακριβή, αν βρεθεί.
Βίντεο: Historia de un amor (Buscarino)
 |
| Ιερά Οδός (πηγή www.dalaras.gr) |
Collectors 1997
(παραγωγή 1997)
Η ίδια κατασκευαστική φιλοσοφία με την Collectors του 1994. Η Ovation, ακολουθώντας την τακτική του λανσαρίσματος νέων προτάσεων σε κάθε Collectors Series, συνδύασε το σώμα από ένα μικρό κιθαρόνι (parlor) και ενσωμάτωσε πάνω του ένα touch sensitive σένσορα για να ρυθμίζεται η ένταση της ενσωματωμένης προενισχύσης. Το eq είναι προρυθμισμένο. Την είδαμε πιο πολύ σε φωτό εκείνη την περίοδο, στο Μέγαρο Μουσικής για το αφιέρωμα στον Τσιτσάνη και στην τελευταία ευρωπαϊκή περιοδεία για τα ρεμπέτικα το 2014.
Έβενος στην ταστιέρα, καπάκι από έλατο, πενταπλό μαόνι στο μανίκι, 12 τάστα, με βάρος κατασκευής στα 2,2 κιλά. Άγνωστος και εδώ ο αριθμός της σειράς.
 |
| Η collectors του 1997 (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
 |
| Το καράουλο της κιθάρας (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
 |
| Οι διαβαθμίσεις της έντασης του οργάνου (διαφημιστική καταχώρηση της εποχής, προσωπική συλλογή) |
 |
| Επί σκηνής με την Collector's του 1997 (φωτό Alona Azaria) |
Βίντεο: Μη μου θυμώνεις μάτια μου (Collectors 1997)
Adamas CVT
(παραγωγή 1999-2008)
Η νέα γενιά των Adamas. Το σαγρέ καπάκι γίνεται λείο, ενώ στη λογική των Adamas II, απομακρύνονται τα σκαλίσματα από τον καβαλάρη και το καράουλο. Το συγκεκριμένο μοντέλο είναι προ-παραγωγής και είναι εμπνεύσεως του Sam Stathakis, καθώς φέρει στο δωδέκατο τάστο, σε ένθετο inlay, την ετικέτα "G Dalaras".
Ουσιαστικά αντικαθιστά επί σκηνής την Collectors του 1994. Φέρουν την ίδια προενίσχυση Optima. Ο ήχος της είναι πιο μεταλλικός, πιο κομπρεσαρισμένος και πιο δυνατός σε κάθε νότα της ταστιέρας. Μεγάλος όγκος και έντονο sustain. Επίσης, σε σχέση με την Collectors που αντικαθιστά, είναι και μισό κιλό ελαφρύτερη: στα 2,1 κιλά μόλις!
Έβενος στην ταστιέρα και τον καβαλάρη, πενταπλό μαόνι στο μανίκι. Ένα κατασκευαστικό - και οπτικό - αριστούργημα, με το καπάκι, λόγω των ανθρακονημάτων και του παιχνιδίσματος του φωτός, να αλλάζει συνεχώς χρώματα: από σκούρο μπλε σε πράσινο και μαύρο.
 |
| Κάτοψη (προσωπική συλλογή) |
 |
| Κάτοψη (προσωπική συλλογή) |
 |
| Στο FIX το 2001 (προσωπική συλλογή) |
 |
| Adamas CVT (προσωπική συλλογή) |
 |
| Το εβένινο καράουλο με τα επίχρυσα κελιδιά (προσωπική συλλογή) |
 |
| Optima preamp (προσωπική συλλογή) |
Βίντεο: Με βάρκα της Ελλάδα (Adamas CVT)
Country artist 6773
(παραγωγή 1995 -2001)
Η νέα γενιά της Country Artist, με νέα προενίσχυση. Ελαφρύ όργανο, με σταθερό μανίκι και ισορροπημένο ήχο, αναλογικά των τεχνικών του χαρακτηριστικών. Αντικαθιστά τη Buscarino μέχρι και το 2008. Τη βλέπουμε και στο Αφιέρωμα στον Σταύρο Κουγιουμτζή στο Ηρώδειο.
Μοντέλο σειράς, με εβέβινη ταστιέρα και πενταπλό μαόνι στο μανίκι, καπάκι από έλατο και προενίσχυση OP-X.
 |
| Κάτοψη της 6773 (προσωπική συλλογή) |
 |
| OP-X preamp (προσωπική συλλογή) |
 |
| Ηρώδειο 2008 - αφιέρωμα στον Στ. Κουγιουμτζή (πηγή www.dalaras.gr) |
Βίντεο: Hasta Siempre (Country Artist 6773)
Custom Legend GR flag
(πρωτότυπο παραγωγής 2004)
Πρόκειται για την εκσυγχρονισμένη εκδοχή της Custom Legend της δεκαετίας του 1980, με τη γαλανόλευκη χρωματισμένη στο καπάκι. Η εταιρία είχε παράξει 3 μοντέλα με αυτό το σχέδιο, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες που διοργανώθηκαν στη χώρα μας. Είχαν γίνει σκέψεις ώστε να παρουσιαστεί στην τελετή Έναρξης ή Λήξης, αλλά τελικά δεν κατέστη αυτό δυνατό λόγω της σκηνοθεσίας. Την είδαμε όμως στη συναυλία του Ρίου Αντιρρίου, τον Ιούλιο του 2004.
Kαπάκι από έλατο, πενταπλό μαόνι στο μανίκι, έβενος στην ταστιέρα και νέα προενίσχυση Οp50.
 |
| Op50 preamp (προσωπική συλλογή) |
 |
| Ovation Custom Legend GR flag (φωτό Sam Stathakis) |
Βίντεο: Παράπονο (Custom Legend GR flag)
Η μετάβαση στο επόμενο βήμα
Martin DX-1
Ένα απλό μοντέλο σειράς, όχι κάτι ιδιαίτερο, αν αναλογιστούμε την τριβή με τα κορυφαία μοντέλα της Ovation. Φυσικά και η Martin δεν είναι καμία τυχαία εταιρία (παραμένει ο Νο. 1 κατασκευαστής κιθαρών στον κόσμο). Εντούτοις, η μετάβαση, αποτελεί το σημείο καμπής θα λέγαμε, όπου οι Ovation πηγαίνουν στην άκρη και εμφανίζονται όργανα που πλέον συνεργάζονται καλύτερα με την εξέλιξη - επανάσταση που έχει γίνει στον ήχο: μέχρι τώρα, οι μουσικοί άκουγαν τις φωνές και τα όργανα τους, μέσω ηχείων (μόνιτορ) που στηνόταν πλάι τους. Αυτό, είχε ως αποτέλεσμα, το δημιουργούμενο ηχητικό πεδίο να περιορίζει την ασύστολη χρήση μικροφώνων - ειδικά σε μη ανάλογα εξοπλισμένους χώρους. Η μετάβαση από τα μόνιτορ στα in-ear ακουστικά, όπου ο κάθε μουσικός ακούει ό,τι θέλει από τα όργανα της ορχήστρας και στην ένταση που το επιθυμεί δίχως να ενοχλεί τους γύρω του, αποφορτίζει το «πατάρι» από όλα αυτά τα ηχητικά πεδία. Έτσι, ανοίγει ο δρόμος ώστε να μπουν μικρόφωνα στα όργανα και να αποδοθεί πιο αυθεντικά ο φυσικός τους ήχος.
Η Martin, μέσω της προενίσχυσης που φέρει, προσφέρει αυτή τη δυνατότητα και μπορεί, μέσω των εξελιγμένων ηλεκτρονικών που φέρει, να χαρίσει έναν πιο καθαρό ήχο.
Χρησιμοποιείται για λίγο καιρό, είναι όμως πολύ μαλακή στο χέρι και αποτελεί μια αξιόπιστη επιλογή.
 |
| Πρέσπες 2008 (φωτό Θοδωρής Χαϊκάλης) |
Βίντεο: Παραπονεμένα λόγια (Μartin DX-1)
Taylor NS72ce
Η Taylor (η τρίτη εταιρία που διακρίνεται μαζί με τις Larrivee και Martin) αντικαθιστά το κλασικό πιεζοηλεκτρικό σύστημα και υιοθετεί τόσο μικρόφωνα εντός του ηχείου της κιθάρας όσο και αισθητήρες περιφερειακά του εσωτερικού. Χαράς ευαγγέλια με άλλα λόγια για τους λάτρεις του φυσικού ήχου και ο Νταλάρας δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.
Ηλεκτροκλασική κιθάρα, ξύλινη μασίφ κατασκευή, με Indian Rosewood σε πλαϊνά και πλάτη, έβενο στην ταστιέρα και κέδρο στο καπάκι.
 |
| Στη σκηνή του Gazarte με την κλασική της Taylor (φωτό Alona Azaria) |
Βίντεο: Καραντί (Taylor NS72ce)
Taylor 314 & 314ce
Το ζευγάρι της NS72ce, σε συνέχεια της φιλοσοφίας "μια ηλεκτροκλασική και μια ηλεκτροακουστική επί σκηνής". Η προσέγγιση του κωδικού, έγινε με βάση τα οπτικά χαρακτηριστικά του οργάνου, λόγω αδυναμίας προσέγγισης (αναθεματισμένες τάπες!). Πιθανόν να πρόκειται για την 314, σε δυο εκδοχές: cutaway και full body. Έλατο στο καπάκι, σαπέλι στα πλαϊνά και πίσω και έβενος στην ταστιέρα.
 |
| Στη σκηνή της Ιεράς Οδού (φωτό Alona Azaria) |
Βίντεο: Σε ευλογημένη μέρα (Taylor 314)
Camps NAC-2
Η τελευταία στάση, που κρατά αρκετό καιρό. Μια ελαφριά κατασκευή, με μασίφ όμως ξύλα: Indian rosewood σε πλαϊνά και πίσω, καπάκι από κέδρο, ταστιέρα από έβενο και λεπτό σώμα. Η κατασκευή της θυμίζει λίγο τη φιλοσοφία της Buscarino. Πολύ καλό πιεζοηλεκτρικό σύστημα που παντρεύεται με τον ηχητικό εξοπλισμό του. Είναι ευκολόπαικτη και, το σημαντικότερο, όσο περνούν τα χρόνια: ελαφριά!
Βίντεο: Una moneda le di (Camps)
Φυσικά, η καταγραφή δεν τελειώνει εδώ... δε θα μπορούσε να τελειώσει εδώ, μιας που υπάρχουν πλήθος κιθάρες που έχουμε δει αποσπασματικά (μοντέλα της Takamine ή της Martin), αλλά και συχνότερα, όπως μια υπέροχη κλασική κιθάρα των αδελφών Κουκουρίγκου (βίντεο: Ένας κόμπος η χαρά μου ).
Υπάρχουν ακόμη όργανα που δεν είχαμε δει ποτέ και μας τα παρουσίασε με την αφορμή της κυκλοφορίας ενός έντυπου πριν λίγο καιρό. Υπάρχει ακόμη και ένα όργανο, μια κλασική κιθάρα, που σχεδίασε ο ίδιος και στέκεται στη σκηνή, πλάι σε έναν τεράστιο Έλληνα συνθέτη/μουσικό/τραγουδιστή/ερμηνευτή... O ίδιος ο Νταλάρας, μου έχει πει πως έχει 13 Ovation - εγώ μέτρησα 9 εδώ. Ίσως μια δωδεκάχορδη να αποτελεί ακόμη μια προσθήκη. Απομένουν όμως άλλες 3...
Όπως και έχει, παραμένει μια ενασχόληση που δεν ολοκληρώνεται, όσο θα ανακαλύπτονται νέες προσθήκες. Ίσως ο ίδιος, κάποια στιγμή, να δώσει τις απαντήσεις στα ερωτήματα που μένουν ανοιχτά.
Περισσότερα: Γιώργος Νταλάρας - Πρώτα μουσικός
* Πληροφορίες που μου έδωσε ο Γιώργος Μάτσικας, που, πέρα από
μουσικός του Γιώργου Νταλάρα, είναι και σπουδαίος κατασκευαστής οργάνων.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου